Elastyczność to zdolność do dostosowania się do zmian. Zwinność, rozumiana jest jako szybkie, efektywne reagowanie na nowe sytuacje. Obie umiejętności zyskały na znaczeniu przede wszystkim z uwagi na rosnące tempo zmian w życia i pracy, a także ze względu na nieustannie rosnący natłok informacji. Rozwój sztucznej inteligencji, a konkretnie zmiany, jakie wywiera na rynku pracy, będą wymagać niezwykłej elastyczności i zwinności. Jak zatem wspierać rozwój tych umiejętności?

Elastyczność i zwinność u dorosłych:

• Wychodzenie ze strefy komfortu – podobnie, jak w przypadku odporności, podejmowanie nowych wyzwań wspiera rozwój naszej elastyczności, uczy mózg przystosowywania się do nieznanego. Przykład z mojego życia – w wieku 30 lat zacząłem sprzedawać będąc adwokatem, coś normalnie nie do pomyślenia i prawdziwe wyzwanie. W wieku 44 lat wyszedłem ze strefy komfortu ponownie i dodałem sobie nową rolę zawodową. Tym razem, obok rozwoju systemu ATS, zacząłem prowadzić szkolenia ze sztucznej inteligencji.
• Uczenie się przez działanie – zamiast planować w nieskończoność i odkładać na później, testuj pomysły w praktyce, wyciągaj wnioski i dostosowuj podejście. To po prostu wdrażanie metody “agile” w codziennym życiu.
• Refleksja i feedback – regularnie analizuj swoje decyzje i proś o opinie innych, by szybciej dostosowywać swoje działania. Tu przyznam, że tej reguły nie wdrożyłem skutecznie. Niestety rzadko mam czas na analizę swoich poprzednich działań. Forward thinking zdominował moje myślenie.
• Eksponowanie się na różnorodność – rozmowy z ludźmi o odmiennych poglądach czy praca w zróżnicowanych zespołach uczą otwartości i szybkiego reagowania. W moim przypadku polega to na chętnemu wchodzeniu w polemiki z osobami, które mają zupełnie inne zdanie niż ja. W ogóle nie szczypię się w język, piszę co myślę otwarcie, ale kulturalnie, nawet jeśli mam powiedzieć coś, co nie podoba się mojemu rozmówcy.

U dzieci:

• Urozmaicanie zabaw i zadań, dzięki któremu dziecko uczy się i dostosowuje się do nowych reguł. Zosia gra w szachy, we wspomniane wcześniej Ubongo, od czasu do czasu w Nintendo, rozwiązuje zadania matematyczne, ćwiczy pisanie literek, jest aktywna sportowo. Różnorodność działań jest moim zdaniem kluczowa u dzieci. Spędzanie 3 godzin dziennie nad bajkami będzie – obawiam się – tragiczne w skutkach.
• Dawanie wyboru – pozwól dziecku decydować w prostych sprawach (np. co zjeść na śniadanie, jakie wykonać teraz ćwiczenie, w co zagrać), by uczyło się dostosowywać decyzje do sytuacji.

Raport podkreśla rosnącą rolę umiejętności przewodzenia innym oraz pozytywnego wpływania na społeczność. Skuteczni liderzy są niezbędni do prowadzenia zespołów przez okresy transformacji. Brzmi sensownie, choć pamiętajmy, że nie każdy musi przewodzić. Poza odpowiedzialnością za rodzinę, większość z nas nie ma potrzeby, a część nawet ambicji, by zarządzać zespołami czy całymi organizacjami.

Jak rozwijać i pielęgnować przywództwo oraz wpływ na społeczność?

U dorosłych:

• Aktywne słuchanie – słuchaj innych i staraj się zrozumieć ich potrzeby. Liderzy budują zaufanie poprzez sprawne odczytywanie i adresowanie potrzeb swoich zespołów.
• Inicjatywa, komunikacja i perswazja – ćwicz jasne przekazywanie pomysłów i inspirowanie innych. Masz pomysł do wdrożenia w organizacji lub choćby w swoim zespole? Przemyśl go, przedstaw uzasadnienie, zachęć do wdrożenia.
• Budowanie sieci kontaktów – angażuj się w inicjatywy grupowe. Aktywna praca w grupie pozwala zrozumieć psychologię grupy, co z kolei ułatwia zarządzanie grupą.
• Zarządzanie konfliktami – trenuj rozwiązywanie sporów w sposób konstruktywny, co jest kluczowe dla liderów w trudnych sytuacjach.

U dzieci:

• Zabawy w role – zachęcaj do odgrywania liderów w grach (np. kapitan drużyny w zabawie), co rozwija pewność siebie i umiejętność kierowania grupą.
• Projekty zespołowe – daj dzieciom zadania, które wymagają współpracy, np. wspólne budowanie wieży z klocków czy organizacja przedstawienia.
• Uczenie odpowiedzialności – powierzaj proste obowiązki (np. podlewanie roślin, opieka nad młodszym rodzeństwem), by dziecko czuło, że jego działania mają znaczenie.
• Chwalenie za inicjatywę – doceniaj, gdy dziecko samo coś proponuje lub pomaga innym, np. “Super, że wymyśliłeś tę grę dla nas wszystkich!”.